Δευτέρα 22 Μαρτίου 2010

Τι θα έλεγε ο Μποτβίνικ


Ο Βισβανάθαν Ανάντ και ο Βεσελίν Τοπάλοβ μπαίνουν στο τελικό στάδιο της προετοιμασίας για το ματς 12 παρτίδων που θα αρχίσει στις 23 Απριλίου στη Σόφια και θα αναδείξει τον παγκόσμιο πρωταθλητή. Αναρωτιώμαστε τι θα είχε να παρατηρήσει σήμερα ο Μιχαήλ Μποτβίνικ, ο πιο ικανός παίκτης στην ιστορία του σκακιού στον τομέα της ατομικής προετοιμασίας.
Ο Μποτβίνικ είχε περιγράψει μια διαδικασία πέντε σταδίων: ανάλυση σημαντικών πρόσφατων παρτίδων, μελέτη όλων των παρτίδων που έχει παίξει ο αντίπαλος, επιλογή ρεπερτορίου ανοιγμάτων, μυστικές παρτίδες προπόνησης και παντελής αποχή από το σκάκι περίπου 5 ημέρες πριν από την έναρξη του ματς ή του τουρνουά. Αυτά στην εποχή του. Οι υπολογιστές, όπως είναι φυσικό, έφεραν μεγάλες αλλαγές. Οι σημερινοί γκρανμέτρ πρέπει να περάσουν από κόσκινο εκατοντάδες (ή χιλιάδες) παρτίδες που δημοσιεύονται στιγμιαία στο ίντερνετ και συγκεντρώνονται σε βάσεις δεδομένων. Και πρέπει να γνωρίζουν πολύ περισσότερα από τους παίκτες της εποχής του Μποτβίνικ πριν ετοιμάσουν μια καινοτομία.
Οι μυστικές παρτίδες προπόνησης είναι εκτός μόδας και έχουν αντικατασταθεί από την ανάλυση του υπολογιστή. Είναι πιθανό πως ο Μποτβίνικ, αν ζούσε σήμερα, θα διαφωνούσε με αυτή την πρακτική. Υποστήριζε πως οι παρτίδες προπόνησης βοηθούν στον εντοπισμό των πρακτικών αδυναμιών του παίκτη, όπως για παράδειγμα η συχνή είσοδος σε πίεση χρόνου.
Ο πατριάρχης του σοβιετικού σκακιού, σε εκείνη την εποχή χωρίς υπολογιστές, ήταν υπέρμαχος της δημοσίευσης αναλυμένων παρτίδων σε περιοδικά, ώστε οι αναγνώστες να στέλνουν χρήσιμα σχόλια. Σήμερα αυτή είναι δουλειά της σκακιστικής μηχανής. Ελάχιστοι σούπερ γκρανμέτρ δημοσιεύουν πλέον σε τακτική βάση αναλύσεις. Η εξήγηση ίσως βρίσκεται στη φύση του καπιταλισμού, ενός ξένου συστήματος για τον Μποτβίνικ, ο οποίος παρέμεινε σε όλη του τη ζωή αφοσιωμένος κομμουνιστής. Όταν οι κορυφαίοι κερδίζουν μεγάλα ποσά συμμετέχοντας στα τοπ τουρνουά, το να γράψει κανείς ένα άρθρο για περιοδικό κερδίζοντας πενταροδεκάρες, φαίνεται άσκοπο.

(διασκευή άρθρου του Τζακ Πίτερς, από τους Λος Άντζελες Τάιμς)

10 σχόλια:

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Πολύ ενδιαφέρον. Όταν έλεγε "μυστικές παρτίδες" εννοούσε άραγε με τον προπονητή του ή με κορυφαίους γκρανμέτρ;

Απορία: υπάρχει πρόγραμμα που να μπορεί να αναλύσει εκατοντάδες ή χιλιάδες παρτίδες ενός σκακιστή (μελλοντικού αντίπαλου) και να βγάλει συμπεράσματα;

Schrödinger's Cat είπε...

Ο Μποτβίνικ έπαιζε παρτίδες με συνεργάτες του γκρανμέτρ που ανήκαν στην αναλυτική του ομάδα. Ο Ολλανδός Γιάν Τίμαν έχει γράψει ένα ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο "Botvinnik's Secret Games" (http://www.amazon.com/Botvinniks-Secret-Games-Jan-Timman/dp/1843821788) όπου εκτός από την ανάλυση των παρτίδων, περιέχει και πληροφορίες για το κλίμα της εποχής.

Όσο για τα προγράμματα: Ναι, το κύριο πρόγραμμα διαχείρισης και ανάλυσης παρτίδων μελλοντικού αντιπάλου είναι το ChessBase το οποίο ανάμεσα στις θαυμαστές λειτουργίες του περιέχει και το "ντοσιέ σκακιστή".

Ανώνυμος είπε...

Λίγες περισσότερες πληροφορίες για αυτό το κρυφό ντοσιέ, γάτε ; :)

dimis είπε...

Για μια ακόμα φορα φαινεται πως δεν παιζουν μόνοι τους οι GM, μάλλον τα PC παιζουν με την βοηθεια των GM :)

Ametanoitos είπε...

Σε συνέντευξη του ο Ανάντ μετά την επικράτησή του εναντίον του Κράμνικ, απαντώντας σε ερώτηση είχε πει πως αν του δείξουν μια οποιαδήποτε θέση από οποιαδήποτε παρτίδα του Κράμνικ (όσο παλιά ή πρόσφατη είναι αυτή)αυτός θα απαντήσει από ποιά παρτίδα είναι (χρονιά, τουρνουά, αντίπαλος κτλ), θα πει πως συνεχίστηκε η παρτίδα και πού έγινε κάποιο λάθος! Αυτό για να κατανοήσουμε το επίπεδο προετοιμασίας για τον τίτλο του Παγκ.Πρωταθλητή και πόσο δύσκολο είναι να επανέλθεις γρήγορα στο αγωνιστικό σκάκι μετά από τόσο επίπονη δουλειά.

Schrödinger's Cat είπε...

@ανώνυμος: δεν είναι κρυφό το ντοσιέ, υποθέτω έχετε το πρόγραμμα ChessBase, μπορείτε να επιλέξετε ντοσιέ σκακιστή, από την καρτέλα player's profile. Δημιουργεί δέντροι ανοιγμάτων, δίνει στατιστικά κ.ά.

Ανώνυμος είπε...

Οκ, αστειευόμουνα...:).Θα ρίξω πάντως μία ματια, ευχαριστώ.

Kostas Oreopoulos είπε...

Το ότι ο Ανάντ θυμάται όλα αυτά τα δεδομένα, μας λέει ότι έχει άψογη μνήμη.

Η μνήμη (σε πολλές μορφές της, να μη μπω σε λεπτομέρειες) είναι ένα από τα απαραίτητα στοιχεία για να παίξει κανείς σκάκι σε υψηλό επιπέδο.

Νομίζω ότι η μνήμη και ο μηχανισμός αποθήκευσης (και ανάκτησης πληροφοριών) δεν μπορεί να αλλάξει (τουλάχιστον δραματικά).

Οπότε καλή η προπόνηση, αλλά αν το hardware δεν βοηθα, τι να κάνεις.

Ηλίας Κουρκουνάκης είπε...

Οι μηχανισμοί αποθήκευσης και ανάσυρσης μπορούν να δουλευτούν στον καθένα μας και μιλώ από προσωπική εμπειρία, όχι μόνο έχοντας σπουδάσει σχετικά ζητήματα. Η γενική μνήμη μου είναι σε μέτριο επίπεδο, όμως εκπαιδεύτηκα να "θυμάμαι" πράγματα που με ενδιαφέρον περισσότερο, ιδίως σχετικά με το σκάκι.

Αντίστοιχα, με το σκάκι τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν μεθόδους ενίσχυσης κάποιων μνημονικών τους ικανοτήτων. Από την άλλη πλευρά, θα συμφωνήσω με τον Κώστα ότι για να παίξει κανείς σκάκι υψηλότατου επιπέδου οι γενετικές προδιαγραφές είναι απαραίτητες: απ' όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει ούτε ένας παγκόσμιος πρωταθλητής χωρίς εξαιρετικές επιδόσεις μνήμης και σε άλλους τομείς, με τους οποίους προφανώς δεν ασχολήθηκε στον ίδιο βαθμό. Βέβαια, για παλιότερους έχουμε μόνο μερικές ανεκδοτολογικές αναφορές, αντί για πιο συγκεκριμένα στοιχεία.

Από τους σύγχρονους κορυφαίους, έχουν καταγραφεί αξιοπρόσεκτες επιδόσεις του Carlsen ήδη σε προσχολική ηλικία, προτού αρχίσει η ενασχόλησή του με το σκάκι.

Γεωργιάδης Αλέξανδρος είπε...

Δηλώνω οπαδός του Μποτβίνικ.